Gedrag = Taal
Geplaatst op 27 juli 2023 door Marjon KuipersIngrid de Jong en ik zijn gecertificeerde SCAnS Coders. SCAns staat voor Six Channel Analysis System. (Analyse van de 6 communicatiekanalen; gezicht, lichaam, verbale inhoud, stem, interactie stijl en psychofysiologie).
SCAnS is de basis onder gedragsanalyse, emotionele intelligentie en geloofwaardigheidsanalyse.
Vooral waar communicatie lastig lijkt en gedrag niet goed te duiden valt, geeft een analyse op de 6 communicatie kanalen ontzettend veel betrouwbare informatie. Over het algemeen zijn we te veel gericht op de verbale inhoud. Binnen SCAnS is dit maar een klein onderdeel van de communicatie kanalen. Wij kijken naar het totaal om een zuivere analyse van gedrag en toekomstig gedrag te kunnen maken. Niet op basis van “gevoel” maar op basis van feitelijke waarneming.
Als je opgeleid en goed getraind bent zie of hoor je bij observatie waar in het lichaam spanning optreedt. Zodra er een reactie op meerdere communicatiekanalen ontstaat is dat voor ons een aandachtspunt. Het betekent namelijk dat er stress ontstaat. Soms is het minimaal zichtbaar. Het kan een beweging zijn, intonatie, een trilling in de stem, een verspreking, rood worden Er zijn meer dan 130 punten waar we naar kijken en luisteren. Het zegt nog niets over wat er speelt en zeker niet of iemand wel of niet liegt. De processen die bij iemand zichtbaar en hoorbaar zijn geven alleen maar aan dat er iets speelt. En dat vraagt om verder onderzoek.
Onze stelregel is “wat je ziet, is het niet” wat zoveel wil zeggen dat wat je op het eerste gezicht ziet/hoort vaak een onderlaag heeft. We zijn als mens goed geworden in maskeren omdat vanuit ons systeem van herkomst bepaald gedrag ons verboden is. We kennen het allemaal. Bijvoorbeeld: jongens huilen niet en meisjes zijn zorgzaam. Dit kan er voor zorgen dat soms bv verdriet onder boosheid is verstopt. Of als je nooit boos mocht worden als kind kan het zijn dat je je latere leven alles maar weg lacht.
Verder heb je context nodig, en een baseline. Als je niet weet wat de ontspannen fase is van iemand dan is het lastig duiden. Een voorbeeld. Een meisje liet tijdens een belangrijk gesprek geen emotie zien volgens de begeleider. Ze laat nooit emotie zien werd er gezegd. Ze is onverschillig zegt de begeleiding. Nooit of altijd bestaat in onze wereld niet dus dat vinken we al af. Waarbij onverschilligheid natuurlijk ook gedrag is met een onderliggende oorzaak.
Ik zag dat ze nagels bijt, steeds slikte en regelmatig dissocieerde. bij sommige vragen zag ik spierspanning en ze balde haar vuisten. Haar ademhaling ging bij sommige vragen die gesteld werden sneller en zat hoger dan daarvoor. Haar ogen stonden wat glazig/starend. Ze beantwoorde een vraag met ja maar schudde echt minimaal haar hoofd zoals je dat bij een nee doet.
Dat zijn zintuigelijk specifieke observaties. Het zijn alleen maar aanknopingspunten. Waar het op kan duiden: Ik zag dat ze nagels bijt (dit kan duiden op stress, kan een gewoonte zijn, irritatie etc), steeds slikte (slikken heeft te maken stress door het krijgen van een droge mond omdat ons spijsverteringssysteem reageert op stress, zou keelpijn kunnen hebben, nacht doorgehaald?) en dissocieerde. (dissociƫren, het uitloggen kan overlevingsstrategie zijn bij trauma, vaak te zien bij seksueel misbruik op jongere leeftijd, kan spanning zijn, kunnen andere zaken spelen waar haar aandacht bij was. Bij sommige vragen en antwoorden zag ik spierspanning in haar handen (ballen van vuisten kan duiden op boosheid, gewoonte, pijnlijke handen?). Glazige ogen (kan duiden op verdriet, zeker in combinatie met het slikken, brok in de keel). Haar ademhaling ging bij sommige vragen sneller (verhoogde ademhaling kan stress zijn, conditie, aandoening?). In combinatie met het ballen van haar vuisten kan dit duiden op stress. Ze beantwoorde een vraag met ja maar schudde echt minimaal haar hoofd zoals je dat bij een nee doet. Ons lichaam reageert altijd iets eerder dan ons brein, en geeft daarmee veel onbewuste informatie prijs.
Heel belangrijk: Alle signalen zeggen op zich nog niets, wel dat er een proces in het lijf speelt en dat er een trigger is. De analyse geeft belangrijke punten om op door te vragen. Hierdoor wordt juist het invullen vermeden. Ondanks dat de begeleider stellig is dat er geen emotie getoond wordt zien wij dus wel degelijk emotie. Emotie wordt altijd getoond als reactie op iets. Dus is het belangrijk voor die persoon. De analyse die wij voortdurend maken gaat heel snel in het moment, vervolgens checken we onze bevindingen in een gesprek en stellen we onze vragen, waarbij we ook aansluiten spreektempo en woordgebruik. Dit heet rapport maken. Daarbij checken we voortdurend wat er gebeurt als we iets vragen en wat er gebeurt als het antwoord komt. Dit zorg ervoor dat je als gesprekspartner niet voor afleiding en stress zorgt maar present bent bij degene waar je mee praat. Dit zorgt ook dat je als professional niet de boventoon gaat voeren maar dat de client alle rust en ruimte krijgt het verhaal te doen.
Trouwens, ook als professional geef je zelf veel onbewuste informatie prijs. Vooral mensen met bijvoorbeeld een diagnose zijn goede waarnemers en zien en horen ook bij de professional de spanning. Bijvoorbeeld, een begeleider leest een appje en trekt daarbij een boos gezicht. Client vraagt of er iets is. De begeleider ontkent dit en de client raakt hier door in de war. Hij heeft gezien dat hij een boos gezicht heeft en is bang dat de begeleider boos op hem is. Door het ontkennen wordt de client angstig omdat hij bang is dat hij iets verkeerds heeft gedaan. Het wordt onveilig voor hem en hij reageert met zeer heftig stress gedrag. Een totaal onnodige en zeer onwenselijke situatie. Als de begeleider gelijk had gemeld “je hebt gelijk, wat heb je dat goed gezien. Ik krijg een vervelend appje, en daarom keek ik boos. Het heeft niets met jou te maken”. Dan was er niets aan de hand geweest. Dus zorg vooral ook dat je als professional bij jezelf “incheckt” en benoem als er zaken spelen die je op dat moment bezighouden zodat je niet onbedoeld en onbewust jij zelf degene bent die de spanning veroorzaakt in een gesprek.
https://e-space.mmu.ac.uk/…/Public%20appeals%20…
De EIA Group in Manchester UK is de enige opleider op dit gebied.
https://www.eiagroup.com