Eten als gedrag

Regelmatig krijgen wij vragen rond eetproblemen bij kinderen en jongeren met en zonder autisme. Bij autisme wordt bij eetproblemen vaak een oorzaak gezocht en soms ook gevonden in de sensorische overgevoeligheid voor kleur, smaak, structuur en geur. Soms ook is het de overprikkeling die zorgt voor het niet kunnen eten. Als je hele systeem in de overlevingsstand staat dan is er geen reden om te eten. Intern is het signaal dat wordt afgegeven, vechten, vluchten of verstijven. Eten heeft domweg geen prioriteit als je leven “in gevaar” is. 
Een ander aspect dat we zien is dat eten gaat om macht. Als je alle regie verloren hebt, door welke reden dan ook dan, is het weigeren van voeding zo ongeveer het enige waar je nog controle op kunt uitoefenen. En vaak ook is het een combinatie van verschillende factoren. 

Taal kadert de ervaring
Een aspect dat maar weinig wordt belicht is het effect van taal, verbaal en non-verbaal, in relatie tot voeding.
Kinderen ontdekken hun relatie met de wereld en dus ook met voeding van hun ouders en verzorgers. Voor kinderen is het al vanaf een jonge leeftijd belangrijk om een gezonde relatie met voeding te ontwikkelen. 

Hoe kijk jij als ouder naar voeding? Wat heb jij meegekregen vanuit jouw normen en waardensysteem?  Wat jouw overtuigingen zijn over voeding geeft je de bril waarop je naar voeding kijkt en dat is hoe je dit vervolgens bewust en onbewust projecteert op jouw kind. De manier waarop wij naar voeding kijken is vaak verbonden met een oordeel, soms ingegeven door een gezondheids- of uiterlijk hype of door de steeds nieuwe wetenschappelijke inzichten op dit gebied. Gezond of niet gezond. Wel of geen light producten, biologisch, vlees of niet, suikers, frisdrank, vetten, koolhydraten, brood, gluten, zuivel. Zoveel mensen, zoveel smaken.

Eerlijk is eerlijk. Er is zoveel informatie die niet zelden wijzigt en het aanbod op het gebied van voeding is groot. Wat je kiest voor jouw kind is aan jou als ouder en daar maken de meeste ouders meestal een weloverwogen keuze in. En hopelijk zitten ze daarmee op één lijn. Je wilt als ouders immers het beste voor jullie kind. Toch..?
Belangrijk is dat voeding geen “ding” wordt. Als jij als ouder iets opdringt of afkeurt dan neemt jouw kind dat, zeker in zijn of haar jonge jaren, voor waar aan en dit werkt een leven lang door. Onbewust zal het kind door een overtreding van de ouderlijke norm daar intern iets van voelen en soms uit zich dat pas veel later. 

Ook voeding die we niet zo gauw zien als gezond levert voldoening of een geluksmomentje op als dit bijvoorbeeld samenhangt met iets dat je wilt vieren, zoals de pepernoten met Sinterklaas, het kerstdessert of de oliebollen met oud en nieuw. Juist ook die geluksmomentjes zijn belangrijk voor de gezondheid van kinderen. Je zou je zelfs af kunnen vragen of het verbieden van eten of lekkers terwijl andere kinderen iets wel mogen niet voor meer ongezonde stress zorgt. 

Als we voeding gaan labelen in gezond, ongezond, goed of slecht dan lopen kinderen de kans zichzelf ook gezond, ongezond, goed of slecht te vinden al naar gelang ze gezonde of ongezonde voeding hebben genuttigd. De relatie met voeding zou een neutrale mogen zijn. Het iets vinden van voeding op zo’n jonge leeftijd waarop je zelf nog niet echt je eigen keuze kunt maken kan leiden tot een hele ongezonde relatie met voeding. Dit kan resulteren in het verstoppen van eten, heel veel eten als je maar even de kans krijgt of helemaal niet meer eten uit (onbewuste) angst om slecht of ongezond te zijn. Het kan zelfs resulteren in problematisch eetgedrag en een ongezonde focus op gewicht op een latere leeftijd. 

We weten steeds meer van het effect van voeding op gezondheid. Gezonde voeding is erg belangrijk. Het is onze brandstof. Maar je kunt nog zo gezond eten, als je er stress van krijgt omdat er zo’n lading op ligt dan is de stress die dit veroorzaakt nog veel ongezonder dan het eten zelf. Als je in stress leeft gaat je overlevingsmechanisme in werking en dan sluiten ook de cellen zich voor informatie van buiten. Tussen de 75 tot 95 procent van gezondheidsklachten is gerelateerd aan emotionele stress. Zolang ergens in je systeem sprake is van stress door angsten, zorgen, perfectionisme of rigiditeit heeft zelfs de beste voeding geen effect, omdat het door het sluiten van de cellen in je darmen meer energie kost om het voedsel te verteren dan dat het aan voedingsstoffen oplevert.

Om een gezonde relatie met voeding te ontwikkelen is het belangrijk dat kinderen op een neutrale manier een diversiteit aan voeding aangeboden krijgen. Stel het wel of niet eten niet als eis. Ga geen strijd aan rond voeding. Gebruik voeding vooral nooit als straf of beloning, zoals je krijgt geen of juist wel een toetje.

Let daarbij vooral ook op hoe je de dingen zegt. Stuur je onbedoeld toch een boodschap mee? Verbaal of non-verbaal, dan heeft dat effect. Het levert stress op en omdat eten een dagelijks gebeuren is levert de verbale en non-verbale lading die jij mee stuurt al gauw structurele stress op. Ieder dag opnieuw. Deze structurele stress heeft een enorme impact op de ontwikkeling van het kinderbrein en daarmee ook op de toekomstige ontwikkeling van jouw kind.

Wees je dus bewust hoe je communiceert. Taal kadert immers de ervaring. 

Wil je meer weten over autisme en de relatie met voeding: Leander en Marjon geven hierover graag een webinar van een dagdeel.

Hier onze presentatie van 1 april 2021 over Eten als gedrag
https://www.dropbox.com/s/z1lct9icpon9o7j/eten%20als%20gedrag%20.pdf?dl=0

Boodschappenlijstje

Blog over voeding en stress
https://www.autismeacademie.nl/stress-en-leefstijl/

https://www.leefstijlgeneeskunde-vester.nl