Perfectionisme als overlevingsgedrag
Reacties uitgeschakeld voor Perfectionisme als overlevingsgedragPerfectionisme, vaak omschreven als het streven naar volmaaktheid, kenmerkt zich door het hebben van te hoge normen die buiten het bereik of redelijkheid liggen. Dit streven, meestal gedreven door de bewuste of onbewuste angst voor falen, heeft invloed op iemands leven en relaties. Hoewel sommigen perfectionisme als positief beschouwen vanwege de hoge standaard die het stelt, brengt het ook nadelen met zich mee zoals chronische stress, depressie, en relatieproblemen. Perfectionisme wordt vaak ontwikkeld als overlevingsstrategie, een manier om controle over het leven terug te pakken en te beschermen tegen negatieve gevoelens en kritiek. Deze neiging kan voortkomen uit vroegkinderlijke trauma’s en de drang naar perfectie, immers, pas als je heel erg goed je best doet ben je “goed genoeg”.
Het onderscheid tussen gezonde prestatiegerichtheid en perfectionisme is vooral merkbaar in de reactie op falen en kritiek. Waar gezonde prestatiegerichte personen fouten zien als leermomenten, voelen perfectionisten een diepe angst voor afkeuring en zijn zelden tevreden met hun werk, wat vaak leidt tot uitstelgedrag en besluiteloosheid. De samenleving en culturele normen versterken dit streven naar perfectie, waarbij kinderen al op jonge leeftijd moeten voldoen aan hoge verwachtingen door ouders, omgeving en onderwijs en hierbij worden afgerekend op hun prestaties. Kritiek van ouders, leraren, en anderen speelt een hele grote rol in het ontwikkelen van perfectionisme. Dit resulteert vaak in een diepgeworteld gevoel van niet goed genoeg zijn.
De Canadese psycholoog Gordon Flett identificeert drie stijlen van perfectionisme:
Allereerst is er de zogenaamde zelfpromotiestijl, waarbij de perfectionist anderen probeert te imponeren door op te scheppen over zijn of haar prestaties. Deze vorm is gemakkelijk te herkennen omdat ze anderen vaak irriteren.
Het tweede type vermijdt situaties waarin ze kunnen falen.
Het derde type vermijdt die situaties niet, maar houdt gemaakte fouten wel voor zichzelf.
Daarnaast worden drie categorieën van perfectionisme onderscheiden: gericht zijn op jezelf, op anderen, en sociaal voorgeschreven perfectionisme. Elk van deze heeft specifieke kenmerken en kan leiden tot een reeks psychologische problemen, waaronder een laag zelfbeeld, intolerantie, eenzaamheid, en sociale angst. De maatschappelijke druk om perfect te zijn wordt verder versterkt door sociale media en het ideaalbeeld dat door beroemdheden en influencers wordt getoond.
Om inzicht te krijgen in jouw neiging tot perfectionisme en de mogelijke gevolgen ervan, kun je onze perfectionisme test van TraumaTrainingen maken. Deze test kan helpen bij het ontdekken van persoonlijke perfectionistische neigingen en biedt een startpunt voor het ontwikkelen van een gezondere omgang met prestaties en zelfwaardering.
Meer weten over trauma en de impact? Kijk dan op onze site www.traumatrainingen.nl en voel je welkom op één van onze trainingen. We starten weer met TraumaTrainingen Level 1 in april. Aanmelden kan nog. Omdat we de groepen klein en veilig houden geldt vol = vol
Flett, G. L., & Hewitt, P. L. (2002). Perfectionism – Theory, Research and Treatment. American Psychological Association.