De diagnose van de koude grond
Geplaatst op 27 april 2024 door Marjon KuipersVoor het Tijdschrift Conflicthantering Nederlandse Mediation schreef ik een noot bij een mooie casus waarbij het idee bij was ontstaan dat een partij misschien wel autisme zou kunnen hebben maar waar de mediators dit verder (terecht) niet meegenomen hebben in de mediation. Mijn noot start op blz 16.
De kern van mijn bevindingen in het onderstaande artikel gaat over mediators, maar dit geldt evenzeer voor andere beroepsgroepen zoals leerkrachten, zorgprofessionals en ook ouders. Professionals zijn vaak ervaren in het herkennen van bepaalde gedragspatronen, maar zouden zeer terughoudend moeten zijn met het doen van diagnostische uitspraken. Wanneer dit toch gebeurt zonder de benodigde kennis en zonder gekwalificeerd te zijn om een diagnose te stellen, kan de professional onbewust vooroordelen of persoonlijke meningen laten meespelen en hier vervolgens naar handelen. Dit kan leiden tot een interpretatie van normaal gedrag als een probleem.
In contact is het belangrijk om alle gedrag serieus te nemen, omdat gedrag eigenlijk de enige manier is waarop wij mensen iets proberen te communiceren; gedrag is taal. Soms kan wat lijkt op gedrag dat bij een DSM-classificatie hoort, bijvoorbeeld ook een signaal zijn van onderliggende stress. In plaats van gedrag te bestempelen als ‘het zal wel autisme, ADHD of iets anders zijn’, is het waardevol gedrag eerst te zien en te duiden als belangrijke informatie. Dit kan een bias in de gedragsinterpretatie voorkomen, zodat normale variaties in gedrag onder bijzondere omstandigheden niet overgeïnterpreteerd worden als tekenen van een stoornis. Er zijn immers zoveel meer componenten in iemands leven die voor “gedrag” kunnen zorgen.
Het is ook belangrijk om niet alleen naar de persoon met bepaalde gedragingen te kijken, maar naar hoe iedereen, inclusief de professional met elkaar omgaat. Vaak zal het gedrag van de ene persoon de reactie van een ander beïnvloeden, vooral in stressvolle situaties. Wij zijn tenslotte kuddedieren.
De onderstaande casus is geanonimiseerd